اجاق گاز یکی از مهمترین و پرکاربردترین لوازم در هر آشپزخانه محسوب میشود و به نوعی قلب تپندهی آشپزخانه است که کیفیت تجربه آشپزی را تحت تأثیر قرار میدهد. از گذشته تاکنون انواع مختلفی از اجاقها در آشپزخانهها به کار رفتهاند، اما امروزه رایجترین انواع اجاق گاز خانگی به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: اجاق گاز صفحهای (توکار) و اجاق گاز مبله (ایستاده).
اینکه «اجاق مبله بهتره یا توکار؟» پرسشی پرتکرار نزد خریداران است که پاسخ مطلقی ندارد، زیرا هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. در این مقاله به مقایسه اجاق گاز توکار و مبله میپردازیم و با بررسی کامل ویژگیها، مزایا و معایب هر کدام، معیارهای مهم مقایسه و نکات راهنما، به شما در انتخاب مناسبترین گزینه با توجه به نیاز، فضا و بودجهتان کمک میکنیم.
معرفی اجاق گاز توکار (رومیزی) – مزایا، معایب و کاربردها
اجاق گاز توکار که به آن اجاق گاز صفحهای یا رومیزی نیز گفته میشود، نوعی اجاق است که داخل کابینت یا روی صفحهی کابینت نصب میشود و تنها سطح رویی آن (شعلهها و صفحه اجاق) قابل مشاهده است. این اجاقها نسل جدید اجاقهای آشپزخانه محسوب میشوند و در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند. گازهای صفحهای معمولاً فاقد پایه و بدنه بزرگ مستقل هستند و در ترکیب با کابینتهای آشپزخانه جلوهای یکپارچه و مدرن ایجاد میکنند. مدلهای توکار عموماً در انواع ۲ تا ۶ شعله تولید میشوند (مدلهای ۴ و ۵ شعله رایجترند). شکل طراحی آنها متنوع است و به صورت مستطیلی، دایرهای یا نیمدایره عرضه میگردند. جنس بدنه و صفحه این اجاقها نیز متفاوت است؛ از استیل ضدزنگ گرفته تا شیشه حرارتدیده نشکن یا ترکیبی از هر دو، که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند. این تنوع در شکل و جنس باعث شده اجاقهای توکار از نظر طراحی بسیار جذاب و هماهنگ با دکوراسیونهای مدرن باشند. در ادامه به مهمترین مزایا و معایب اجاق گازهای توکار اشاره میکنیم:
مزایای اجاق گاز توکار:
– اشغال فضای کم: مهمترین مزیت اجاقهای صفحهای ابعاد جمعوجور آنها است. این اجاقها فضای بسیار کمتری از آشپزخانه اشغال میکنند و برای آشپزخانههای کوچک ایدهآل هستند. حتی میتوان فضای زیر محل نصب اجاق را به صورت کابینت یا کشو استفاده کرد که یک امتیاز در بهرهوری فضا محسوب میشود.
– طراحی مدرن و متنوع: اجاقهای توکار ظاهر شیک و امروزی دارند و به زیبایی فضای آشپزخانه میافزایند. تنوع مدل، طرح و جنس در این دسته بسیار بالاست؛ از صفحههای شیشهای مشکی و سفید گرفته تا استیلهای مات و براق. این تنوع به خریداران اجازه میدهد بر اساس سلیقه و سبک دکوراسیون خود، بهترین گزینه را انتخاب کنند. همچنین به راحتی میتوان رنگ و طرح اجاق توکار را با دیگر لوازم آشپزخانه (مانند هود یا فر توکار) ست کرد.
– وزن کمتر و نصب انعطافپذیر: اجاق گاز صفحهای به مراتب سبکتر از مدلهای مبله است. وزن کمتر به این معنی است که حمل و جابجایی اولیه و نصب آن آسانتر است (هرچند پس از نصب به صورت ثابت در محل قرار میگیرد). علاوه بر این، اجاقهای رومیزی را میتوان در مکانهای مختلفی از کانتر آشپزخانه تعبیه کرد و حتی به صورت جزیرهای در وسط آشپزخانه نصب نمود که دست طراح آشپزخانه را برای چیدمان باز میگذارد.
– ایمنی و فناوری بهروز: اغلب اجاقهای صفحهای گازی جدید مجهز به فندک اتوماتیک و ترموکوپل ایمنی هستند که در صورت خاموش شدن شعله به هر دلیل، جریان گاز را قطع میکند. همچنین برخی مدلهای پیشرفتهتر دارای تایمر دیجیتال برای شعلهها یا قابلیت اتصال به سیستمهای هوشمند آشپزخانهاند.
– تعمیر و نگهداری کمهزینه: ساختار سادهتر اجاقهای توکار (در مقایسه با اجاقهای فردار پیچیده) موجب میشود در صورت نیاز به تعمیر، هزینهها و دردسرهای کمتری داشته باشند. قطعات این اجاقها در دسترستر و تعمیر آنها معمولاً آسانتر است.
معایب اجاق گاز توکار:
– فاقد فر داخلی: بزرگترین ایراد اجاق رومیزی این است که فر ندارد. در نتیجه اگر به پخت و پز انواع غذاهای تنوری، کیک و شیرینی علاقه دارید، باید یک فر توکار یا رومیزی جداگانه نیز تهیه کنید. نبود فر یک محدودیت مهم در آشپزی به حساب میآید که ممکن است برای برخی خانوادهها قابل چشمپوشی نباشد. لازم است پیش از انتخاب اجاق صفحهای، به فکر فضای لازم و هزینه اضافی برای خرید فر جداگانه هم باشید.
– ثابت و غیر قابل جابجایی: پس از نصب اجاق گاز صفحهای درون کابینت، جابجا کردن آن به سادگی ممکن نیست. این مدل اجاقها برای استفاده ثابت در یک آشپزخانه طراحی شدهاند و اگر مستأجر هستید یا قصد جابجایی مکرر لوازم را دارید، انتخاب چندان منعطفی محسوب نمیشوند. حتی جابجا کردن اجاق توکار بین دو خانه مختلف نیز دردسر دارد، چرا که باید صفحه کابینت مقصد دقیقا برای آن بریده شده باشد. همچنین طراحی ظریف برخی مدلهای صفحهای باعث میشود در صورت حمل و نقل نادرست، احتمال آسیبدیدگی آنها (مثلاً ترک خوردن شیشه) بیشتر شود.
– استحکام و دوام نسبتاً کمتر: به طور کلی اجاقهای صفحهای به دلیل ظرافت طراحی، ممکن است از نظر دوام بدنه نسبت به اجاقهای مبله فلزی، کمی حساستر باشند. البته اگر از برندهای مرغوب با جنس صفحه استیل یا شیشه سکوریت باکیفیت انتخاب کنید، این نگرانی تا حد زیادی برطرف خواهد شد. اما به هر حال مدلهای توکار ظریفتر بوده و باید در نگهداری از آنها دقت بیشتری کرد.
– عدم امکان آشپزی خیلی سنگین: اجاق گاز توکار برای مصارف معمول و خانوادههای کمجمعیت عالی است، ولی اگر به صورت حرفهای و مداوم آشپزی سنگین انجام میدهید (مثلاً استفاده همزمان از همه شعلهها با حرارت بالا)، ممکن است کاملاً پاسخگوی نیاز شما نباشد. طبق تجربه، زمانی که در اجاقهای صفحهای همه شعلهها به طور همزمان روشن باشند، اندکی از راندمان حرارتی آنها کاسته میشود و شعلهها نسبت به حالت تکی قدرت کمتری خواهند داشت. این افت فشار گاز در استفاده همزمان، برای مصارف عادی مشکلی ایجاد نمیکند اما برای آشپزی حرفهای یک نکته منفی است.
– قیمت نسبتاً بالا: اجاقهای توکار مدرن به خاطر طراحی پیشرفته و استفاده از متریال شکیل (مانند شیشه نشکن) معمولاً قیمت بالاتری نسبت به اجاقهای مبله ساده دارند. البته در بازار مدلهای اقتصادیتر صفحهای هم پیدا میشوند، اما در مجموع سرمایهگذاری اولیه برای خرید یک اجاق صفحهای برند باکیفیت ممکن است بیشتر از یک اجاق مبله باکیفیت تمام شود. همچنین فراموش نکنید که هزینه خرید فر جداگانه را هم باید لحاظ کنید. از این رو بسیاری از خریداران با بودجه محدود ترجیح میدهند به جای اجاق صفحهای، مدل مبله تهیه کنند.
کاربردها و موارد استفاده: اجاق گازهای توکار به دلیل ظاهر یکدست و فضای کمی که اشغال میکنند، گزینهای بسیار محبوب در آشپزخانههای مدرن آپارتمانی هستند. طراحان داخلی معمولاً برای داشتن سطح کاری یکپارچه در کانتر و ایجاد جلوهای مینیمال، استفاده از اجاق صفحهای را پیشنهاد میکنند. این اجاقها برای خانوادههای کمجمعیت یا متوسط که پخت و پز روزمره دارند کاملاً مناسباند. در عین حال، خانوادههای پرجمعیت هم میتوانند با انتخاب مدلهای ۵ یا ۶ شعله بزرگتر و اضافه کردن یک فر توکار، نیازهای خود را برطرف کنند. به طور کلی اگر دکوراسیون آشپزخانه و بهرهوری فضای آن برایتان در اولویت است و استفاده سنگین از فر ندارید، اجاق گاز صفحهای انتخابی ایدهآل برای شما خواهد بود.
معرفی اجاق گاز مبله (ایستاده) – مزایا، معایب و کاربردها
اجاق گاز مبله که با نام اجاق ایستاده یا فردار نیز شناخته میشود، همان مدلهای کلاسیک اجاق گاز است که بدنهای ایستاده و مستقل دارد و معمولاً شامل تعدادی شعله در قسمت بالا و یک فر در قسمت پایین دستگاه است. این نوع اجاقها سالهاست که در آشپزخانههای خانگی استفاده میشوند و همچنان به خاطر کارایی بالایشان محبوبیت خود را حفظ کردهاند. اجاقهای مبله در اندازهها و طرحهای متنوعی تولید میشوند. عرض استاندارد اغلب مدلها حدود ۵۰، ۶۰ یا ۹۰ سانتیمتر است که متناسب با تعداد شعلهها تعیین میشود؛ به عنوان مثال، اجاق ۴ شعله معمولاً عرض ~۶۰ سانت و ۵ شعله حدود ~۹۰ سانت دارد. بیشتر اجاق گازهای مبله ۴ یا ۵ شعله دارند، هرچند مدلهای ۶ شعله یا بزرگتر نیز برای مصارف خاص یا صنعتیتر وجود دارد. فاصله بین شعلهها در طراحی استاندارد این اجاقها به اندازهای است که امکان قراردادن چند قابلمه بزرگ کنار هم و آشپزی موازی فراهم باشد. در قسمت فر نیز معمولاً یک فضای پخت بزرگ با قفسههای متعدد وجود دارد و بسیاری از مدلها جوجهگردان (سیخ بریان) و گریل سقفی داخل فر را به عنوان امکانات جانبی ارائه میدهند. برخی مدلهای مبله پیشرفته دارای دو فر مجزا (بالا و پایین) هستند که به کاربر اجازه میدهد به صورت همزمان دو
غذای متفاوت را در دماهای جداگانه بپزد. در ادامه، مزایا و معایب کلیدی اجاق گازهای مبله را مرور میکنیم:
مزایای اجاق گاز مبله:
– راندمان حرارتی بالا و قدرت بیشتر: به طور کلی اجاقهای مبله از نظر توان حرارتی شعلهها قویتر هستند و میتوانند نیازهای آشپزی سنگین را به خوبی پوشش دهند. شما میتوانید تمام شعلهها را همزمان با حداکثر قدرت روشن کنید بیآنکه افت محسوس در حرارت مشاهده شود. این ویژگی به خصوص برای پخت و پز در حجم زیاد یا سرآشپزهای خانگی که چند غذا را با هم آماده میکنند بسیار مهم است. اجاق مبله یک مجموعه کامل برای آشپزی حرفهای فراهم میکند؛ چرا که ترکیب ۴ یا ۵ شعله پرقدرت در کنار فر بزرگ و جوجهگردان باعث میشود در طبخ هر نوع غذایی (از سرخکردنی روی گاز گرفته تا بریانی داخل فر) دچار کمبود تجهیزات نشوید.
– دارای فر یکپارچه: مهمترین تفاوت و مزیت اجاق مبله، وجود فر داخلی به صورت سرخود است. داشتن فر در دل اجاق به شما امکان میدهد انواع غذاهای تنوری، کیک، شیرینی و گریل را بدون نیاز به دستگاه جداگانه بپزید. برای خانوادههایی که مرتباً از فر استفاده میکنند یا فضایی برای نصب فر توکار اضافه ندارند، اجاق مبله بهترین انتخاب خواهد بود. همچنین برخی مدلهای مبله پیشرفته دارای دو فر یا فر برقی در کنار شعلههای گازی هستند که انعطاف بیشتری برای آشپزی فراهم میکند.
– نصب و راهاندازی آسانتر: اجاق مبله یک دستگاه یکپارچه است که به صورت آزاد (Free-standing) در آشپزخانه قرار میگیرد. برای نصب آن فقط کافیست فضای مناسبی در بین کابینتها یا هر قسمت دیگر آشپزخانه در نظر بگیرید و آن را به شبکه گاز (و برق برای فندک یا جوجهگردان) وصل کنید. بر خلاف اجاق توکار، نیازی به برش کاری صفحه کابینت یا نصب تخصصی ندارد. همین امر کار را برای جابجایی احتمالی یا تعمیرات سادهتر میکند. به عنوان مثال، در صورت اسبابکشی میتوانید اجاق مبله را به راحتی از آشپزخانه قدیمی خارج کرده و در محل جدید مجدداً استفاده کنید.
– دوام بالا و ساختار مستحکم: اجاقهای ایستاده معمولاً بدنهای بزرگ و فلزی (استیل یا لعابدار) دارند که باعث استحکام و دوام زیاد آنها میشود. این دستگاهها برای تحمل سالها کار مداوم طراحی شدهاند و قطعاتی نظیر ولومها، شبکه چدنی روی شعلهها و درب فر طوری ساخته شده که استفاده مکرر را تاب بیاورد. به طور کلی طول عمر اجاقهای مبله نسبت به مدلهای صفحهای بیشتر است و سالیان دراز میتوان از آنها بهره برد.
– مناسب برای خانوادههای پرجمعیت و آشپزی سنگین: اگر خانواده بزرگی دارید یا عادت دارید در حجم زیاد آشپزی کنید (مثلاً مهمانیهای مکرر)، اجاق مبله پاسخگوی نیاز شما خواهد بود. وجود شعلههای متعدد و فر جادار این امکان را میدهد که چندین غذا را همزمان بپزید. بسیاری از خانوادههای پرجمعیت به همین دلیل مدل مبله را ترجیح میدهند. همچنین برای افرادی که به صورت حرفهای آشپزی میکنند یا انواع غذاها را در منزل تهیه میکنند، اجاق مبله امکانات کاملتری در اختیار میگذارد.
– قیمت مناسبتر (در حالت پکیج کامل): در نگاه اول ممکن است قیمت خرید یک اجاق مبله فردار از برخی اجاقهای صفحهای مدرن کمتر به نظر برسد. در واقع شما با خرید یک دستگاه مبله، هم شعلهها را دارید و هم یک فر، که اگر بخواهید آنها را جداگانه (اجاق صفحهای + فر توکار) تهیه کنید احتمالاً هزینه بالاتری بپردازید. از این جهت میتوان گفت ارزش خرید اجاق مبله نسبتاً خوب است و برای خریدارانی که بودجه محدودتری دارند انتخاب بهصرفهای محسوب میشود.
معایب اجاق گاز مبله:
– ابعاد بزرگ و جاگیری بیشتر: اجاقهای مبله به خاطر داشتن بدنه کامل و فر داخلی، فضای نسبتاً زیادی را در آشپزخانه اشغال میکنند. عرض ۶۰ یا ۹۰ سانتیمتری آنها باید در آشپزخانه موجود باشد و نمیتوان برای صرفهجویی، آن را کوچکتر کرد. اگر آشپزخانه کوچکی دارید یا فضای بین کابینتها محدود است، قرار دادن یک اجاق مبله ممکن است بخش زیادی از فضا را اشغال کرده و تردد را دشوار کند. در این شرایط شاید چارهای جز انتخاب مدل توکار کمحجم نداشته باشید.
– وزن زیاد و جابجایی دشوار: اجاق گاز مبله به دلیل بدنه فلزی بزرگ، وزن قابل توجهی دارد که جابجایی آن را سخت میکند. حمل این وسیله برای نظافت پشت آن یا هنگام اسبابکشی نیاز به نیروی بیشتر و احتیاط دارد تا به کفپوش یا خود دستگاه آسیب نرسد. هرچند گفتیم که نسبت به اجاق توکار، جابجاییپذیری بیشتری دارد، اما منظور همان امکان انتقال کلی دستگاه است نه سهولت حمل روزمره. در واقع وزن سنگین یکی از معایب اصلی اجاق مبله است که هر چند وقت یکبار ممکن است در جابجا کردنش دچار زحمت شوید.
– طرح ظاهری کمتر متنوع: طراحی اکثر اجاقهای مبله به نسبت اجاقهای صفحهای سادهتر و کمتنوعتر است. معمولاً این دستگاهها به شکل مکعبمستطیل با رنگهای محدودی (سفید، نقرهای، مشکی یا طرح استیل) عرضه میشوند و گزینههای خیلی متنوعی از نظر شکل ظاهری ندارند. در مقابل، اجاقهای توکار به خاطر انعطاف در جنس و طرح، جلوههای بصری جذابتری به آشپزخانه میدهند. البته اخیراً برخی شرکتهای پیشرو سعی کردهاند با ارائه رنگبندیهای متفاوت یا طرحهای کلاسیک (مثلاً مدلهای طرح فر یا کلاسیک با ولومهای قدیمی)، تنوعی به ظاهر اجاقهای ایستاده بدهند. با این حال، اگر زیباییشناسی آشپزخانه برایتان بسیار مهم است، احتمالاً مدلهای صفحهای را از نظر ظاهری ترجیح خواهید داد.
– هزینههای نگهداری و تعمیر بالاتر: وجود قطعات و اجزای بیشتر (فر، مشعلهای فر، ترموستات، جوجهگردان، تایمر فر و…) در اجاقهای مبله باعث میشود در صورت خرابی، تعمیر آنها پیچیدهتر و پرهزینهتر باشد. سرویس دورهای این دستگاهها (مثلاً تنظیم مشعل فر یا تعویض واشر درب فر) نیز نسبت به اجاقهای رومیزی هزینه بیشتری در بر دارد. همچنین مصرف انرژی آنها به دلیل داشتن فر ممکن است بالاتر باشد، چون علاوه بر شعلههای گاز، شعله یا المنتهای فر نیز مصرف سوخت یا برق دارند. هرچند هنگام استفاده عادی از شعلههای رویی، تفاوتی در مصرف گاز با مدل توکار ندارند، اما روشن کردن فر گازسوز میتواند گاز قابل توجهی مصرف کند.
– نظافت سختتر: تمیزکاری اجاق مبله به دلیل حجم و ساختار آن اندکی دشوارتر است. سطح رویی بزرگتر و قطعاتی مانند شبکههای چدنی و شعلههای فر نیاز به نظافت جداگانه دارند. همچنین فضای خالی دو طرف اجاق (بین بدنه اجاق و کابینتها) محلی برای تجمع چربی و ذرات غذاست که باید دورهای تمیز شود. در مقابل، اجاقهای صفحهای سطح صاف و یکدستی دارند که پاک کردن روزانهشان سادهتر است. البته اجاقهای مبله جدید با پوشش لعاب آسانتمیز داخل فر و صفحه رویه ضد لک تا حدی این مشکل را برطرف کردهاند، ولی در مجموع زحمت نظافت آنها بیشتر از مدلهای توکار است.
کاربردها و موارد استفاده: اجاق گاز مبله انتخابی سنتی و مطمئن برای اغلب آشپزخانههای متوسط و بزرگ به شمار میرود. این دستگاه برای خانوادههای پرجمعیت یا افرادی که زیاد آشپزی میکنند بسیار مناسب است. اگر به پخت انواع غذاها، شیرینیها و نانها علاقهمندید و حضور یک فر دائماً در آشپزخانه برایتان ضروری است، قطعاً از امکانات اجاق مبله بهرهمند خواهید شد. همچنین در آشپزخانههایی که فضای کافی وجود دارد، اجاق ایستاده به راحتی قابل جایگذاری بوده و نیازی به تغییر دکوراسیون یا کابینت برای نصب ندارد. در خانههای قدیمیتر که کابینتها برای اجاق مبله طراحی شدهاند یا در آشپزخانههای جزیرهای بزرگ، حضور یک اجاق مبله چشمگیر میتواند جلوهای کلاسیک و حرفهای به محیط ببخشد. به طور کلی اگر فضای آشپزخانه محدودیتی ندارد، نیاز زیادی به فر دارید و دوام و کارایی برایتان اولویت دارد، اجاق گاز مبله گزینه بهتری برای شماست.
مقایسه رودررو اجاق گاز توکار و مبله بر اساس معیارهای مهم
حال که با ویژگیهای هر دو نوع اجاق آشنا شدیم، میتوان یک مقایسه مستقیم بین اجاق گاز صفحهای و اجاق گاز مبله انجام داد. در این بخش، این دو مدل را از جنبههای مختلف رودررو مقایسه میکنیم:
ابعاد و فضای اشغالشده: اجاق گاز مبله به فضای قابل توجهی برای نصب نیاز دارد و در عرضهای ۵۰، ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر عرضه میشود. این دستگاه به صورت مستقل روی زمین قرار میگیرد و معمولاً جایگاه مخصوص به خود را میطلبد. در مقابل، اجاق گاز توکار طراحی جمعوجورتری دارد و داخل کابینت یا روی کانتر نصب میشود؛ لذا فضای کمتری اشغال میکند. اگر فضای آشپزخانه شما کوچک است یا کانتر محدودی دارید، مدل صفحهای انتخاب مناسبتری خواهد بود که از هر گوشه فضا بهره ببرید. اما در آشپزخانههای بزرگ که کمبود جا مطرح نیست، مدل مبله بدون مشکل جای میگیرد.
نصب و جابجایی: نصب اجاق مبله بسیار ساده است؛ دستگاه را در محل خود قرار داده و اتصال گاز (و برق) را برقرار میکنید. برای جابجایی یا تغییر مکان آن نیز فقط کافیست اتصالات را جدا کرده و اجاق را بلند کنید – هرچند به دلیل وزنش شاید سخت باشد، اما اصولاً قابل جابجایی است. در مقابل، اجاق صفحهای نیازمند برش دادن صفحه کابینت و نصب توکار است که حتماً باید توسط نصاب ماهر انجام شود. پس از نصب، دیگر به راحتی امکان تغییر مکان آن وجود ندارد و به کابینت متصل میماند. بنابراین از نظر انعطافپذیری در جابجایی، مدل مبله برتری دارد. اگر مستأجر هستید یا احتمال اسبابکشی میدهید، این نکته حائز اهمیت است.
قیمت و هزینهها: مقایسه هزینه در اینجا بستگی به شرایط دارد. قیمت خرید اولیه یک اجاق مبله معمولاً کمتر یا معادل یک اجاق صفحهای مدرن است، خصوصاً اگر در نظر بگیریم که با خرید اجاق مبله دیگر نیازی به صرف هزینه اضافی برای فر ندارید. در سوی دیگر، اجاقهای صفحهای پیشرفته به دلیل طراحی لوکستر ممکن است گرانتر باشند و علاوه بر آن هزینه تهیه یک فر توکار جداگانه را نیز باید افزود. در مجموع میتوان گفت اگر بودجه محدودی دارید و وجود فر برایتان مهم است، با هزینه کمتر میتوانید یک اجاق مبله بخرید و از همه امکانات بهرهمند شوید. اما اگر فر برایتان در اولویت نیست یا قصد دارید به مرور یک فر جداگانه اضافه کنید، میتوانید ابتدا روی یک اجاق صفحهای باکیفیت سرمایهگذاری کنید.
همچنین هزینههای بلندمدت (نگهداری، مصرف انرژی) را هم باید در نظر گرفت: مصرف گاز فر و هزینههای احتمالی تعمیر فر در مدل مبله در بلندمدت کمی هزینهبرتر از مدل توکار است.
طراحی ظاهری و هماهنگی با دکور: اجاقهای مبله طرح کلی نسبتاً سنتی و کلاسیک دارند و ممکن است ظاهر آنها برای برخی یکنواخت یا قدیمی به نظر برسد. در مقابل، اجاقهای صفحهای کاملاً مدرن و مینیمال طراحی میشوند و به آشپزخانه جلوه شیکتری میدهند. اگر سبک آشپزخانه شما مدرن است (کابینتهای یکدست و ساده، محیط مینیمال)، اجاق توکار انتخاب هماهنگتری خواهد بود که سطح صاف آن برجستگی خاصی ایجاد نمیکند. اما در آشپزخانههای کلاسیک یا مواقعی که بخواهید اجاق به عنوان یک المان مجزا خودنمایی کند، اجاق مبله نیز با طراحی استیل یا رنگی میتواند جذابیت خود را داشته باشد. به طور خلاصه، از نظر زیباییشناسی، اجاق صفحهای برای دکورهای جدید و اجاق مبله برای طرحهای کلاسیکتر مناسبتر قلمداد میشوند.
مصرف انرژی و راندمان حرارتی: هر دو دستگاه اگر گازی باشند، مصرف سوخت تقریباً مشابهی برای هر شعله دارند. اما تفاوت در اینجاست که اجاق مبله هنگام استفاده همزمان از چند شعله، افت فشاری در گاز رسانی ندارد و میتواند همه شعلهها را با حداکثر قدرت روشن نگه دارد. این بدان معناست که پخت و پز با چند قابلمه بزرگ روی اجاق مبله سریعتر و پرقدرتتر انجام میشود. در مقابل، در اجاق صفحهای اگر تمام شعلهها روشن باشند ممکن است فشار گاز اندکی کاهش یافته و شعلهها کمی ضعیفتر شوند. بنابراین از نظر راندمان حرارتی در اوج کار، مدل مبله کمی بهتر عمل میکند. از منظر مصرف انرژی، وجود فر در اجاق مبله میتواند مصرف گاز اضافی داشته باشد، ولی اگر مقایسه را فقط به بخش رویی (شعلهها) محدود کنیم تفاوت چشمگیری وجود ندارد. در نهایت برای مصرف بهینه انرژی، چه در اجاق صفحهای و چه مبله، توصیه میشود سرشعله متناسب با ظرف انتخاب شود و از شعله بزرگ برای قابلمه کوچک استفاده نگردد.
قابلیتها و امکانات جانبی: اجاق مبله به طور پیشفرض امکانات کاملی مانند فر، گریل، جوجهگردان و بعضاً فندک خودکار و تایمر مکانیکی فر را در خود دارد. در برخی مدلهای جدیدتر ممکن است ترمومتر دیجیتال یا فن کانوکشن در فر نیز وجود داشته باشد که به پخت یکنواخت کمک میکند. در سوی مقابل، اجاق صفحهای به خودی خود فقط شعلههای گاز را در اختیار میگذارد. البته میتوان در کنار آن فر گازی یا برقی توکار تهیه کرد، اما خود دستگاه صفحهای معمولاً امکانات اضافی خاصی (جز فندک اتوماتیک و ترموکوپل ایمنی) ندارد. از لحاظ فناوریهای جدید، هر دو نوع ممکن است در مدلهای پیشرفته به فندک لمسی، صفحه نمایش دیجیتال یا حتی اتصال به WiFi مجهز شوند، اما این موارد عمومیت چندانی ندارند و بیشتر در محصولات خارجی گرانقیمت دیده میشوند. اگر به دنبال دستگاهی یکجا با همه قابلیتها هستید، اجاق مبله پاسخ بهتری است، اما اگر امکانات فر برایتان اهمیت ثانویه دارد میتوانید با اجاق صفحهای هم کارتان را راه بیندازید.
نگهداری و تعمیرات: اجاق گاز صفحهای به علت ساختار سادهتر (فقط شعلهها و شیرها) سرویس و تعمیر راحتتری دارد و معمولاً تعمیرکاران با هزینه کمتری آن را تعمیر میکنند. هر قطعهای – از ترموکوپل گرفته تا شیر گاز یا فندک – به راحتی در دسترس است و تعویض میشود. هزینه نگهداری آن نیز پایینتر است، زیرا نه فر دارد و نه قطعات جانبی پیچیده. در مقابل، اجاق مبله به دلیل داشتن فر و اجزای بیشتر، احتمال نیاز به تعمیرات متنوعتری دارد (مثلاً ممکن است فر گرم نکند، جوجهگردان کار نکند، لعاب داخل فر آسیب ببیند و غیره) که تعمیر هر کدام تخصصیتر و پرهزینهتر است. همچنین تمیز نگه داشتن اجاق مبله زمانبرتر است چون باید هم صفحه رویی و هم داخل فر به طور منظم تمیز شود. به طور خلاصه، دردسرهای نگهداری اجاق مبله اندکی بیشتر و گرانتر از اجاق صفحهای است، هرچند با سرویس و استفاده صحیح میتوان سالها بدون مشکل از هر دو بهره برد.
جدول خلاصه مقایسه: به طور خلاصه، اجاق مبله فضای بیشتر اما امکانات کاملتری دارد (شعله + فر) در حالی که اجاق صفحهای کمجا و شیک است ولی فر ندارد. از نظر نصب، مبله آسان و مستقل است اما صفحهای نیاز به نصب توکار و ثابت دارد. نظافت اجاق مبله کمی دشوارتر و اجاق صفحهای به خاطر سطح صاف آسانتر است. قیمت اولیه اجاق مبله (همراه فر) معمولاً کمتر از ترکیب صفحهای و فر جداگانه تمام میشود. اجاق مبله برای خانوادههای بزرگ و پختوپز زیاد مناسبتر است؛ اجاق صفحهای برای آشپزخانههای کوچک، خانواده کمجمعیت و دکوراسیون مدرن توصیه میشود.
راهنمای انتخاب بین اجاق توکار و مبله (بر اساس نیاز، فضا و بودجه)
با توجه به مطالب گفتهشده، میتوان دریافت که انتخاب بین اجاق مبله یا صفحهای کاملاً وابسته به شرایط و اولویتهای شما است. در این بخش یک راهنمای گامبهگام برای تصمیمگیری بهتر ارائه میکنیم. پیش از خرید، حتماً موارد زیر را در نظر بگیرید:
فضای آشپزخانه: ابتدا ابعاد فضایی را که برای اجاق در نظر گرفتهاید اندازه بگیرید. اگر فضای محدودی دارید یا آشپزخانه کوچکی در اختیار است، اجاق صفحهای که روی کابینت نصب میشود انتخاب مناسبتری خواهد بود. در مقابل، برای آشپزخانههای بزرگتر که مشکل جا ندارند، اجاق مبله هم به راحتی قابل استفاده است. همچنین به چیدمان فعلی کابینتها توجه کنید؛ اگر کابینتبندی شما طوری است که فضای خالی استاندارد برای اجاق مبله ندارد، شاید ناچار شوید مدل توکار را انتخاب کنید و برعکس. فراموش نکنید در اطراف اجاق مبله کمی فضای آزاد برای تهویه و دسترسی باقی بگذارید.
نیاز به فر و نوع آشپزی: عادتهای آشپزی خود را ارزیابی کنید. آیا به طور منظم از فر برای پخت غذا، شیرینی و غیره استفاده میکنید؟ اگر بله، داشتن فر یکپارچه در اجاق مبله برایتان امتیاز بزرگی خواهد بود. در غیر این صورت (مثلاً اگر بیشتر غذاها را روی گاز طبخ میکنید و شاید سالی چند بار به فر نیاز دارید) میتوانید با یک اجاق صفحهای و یک فر کوچکتر رومیزی نیز کارتان را راه بیندازید. همچنین سطح مهارت و سبک آشپزی شما مهم است: برای آشپزی حرفهای و پرحجم (استفاده همزمان از چند شعله، آشپزی تخصصی) اجاق مبله امکانات کاملتری ارائه میدهد، اما برای آشپزی سادهی روزمره اجاق صفحهای هم کفایت میکند. در ضمن برخی افراد ترجیح میدهند فر برقی توکار جداگانه داشته باشند تا کنترل دمای دقیقتری برای شیرینیپزی داشته باشند – اگر شما هم جزو این دستهاید، به سراغ اجاق صفحهای + فر برقی بروید.
بودجهی خرید: میزان بودجهای که برای خرید اجاق در نظر گرفتهاید نقش تعیینکنندهای دارد. همانطور که گفتیم، اگر بخواهید با هزینه کمتر بیشترین امکانات را داشته باشید، ترکیب شعله و فر در یک دستگاه مبله بهصرفهتر تمام میشود. اما اگر بودجه بالاتری دارید و به ظاهر مدرن و کیفیت بالاتر اجاق صفحهای علاقهمند هستید، میتوانید مبلغ بیشتری را صرف یک اجاق صفحهای مرغوب و احتمالاً یک فر توکار باکیفیت کنید. دقت کنید که قیمت فقط ابتدای کار است – هزینههای نصب (برای مدل توکار)، هزینه گازکشی یا برقکشی اضافی، و هزینههای مصرف انرژی را نیز تخمین بزنید. به عنوان مثال، ممکن است قیمت یک اجاق صفحهای لوکس از یک اجاق مبله متوسط بیشتر باشد، اما مصرف انرژی سالانه کمتری داشته باشد. پس دید بلندمدت به هزینهها داشته باشید و اگر بودجه محدودی دارید، روی امکانات ضروریتر تمرکز کنید.
تعداد افراد خانواده: تعداد اعضای خانواده و میزان غذای طبخی روزانه هم در تصمیمگیری دخیل است. برای یک خانواده پرجمعیت (مثلاً ۵ نفره به بالا) یا کسانی که مهمانیهای بزرگ برگزار میکنند، داشتن شعلههای بیشتر و فر جادار در اجاق مبله یک مزیت اساسی است. اما یک خانواده کوچک ۲-۳ نفره شاید هرگز از همه ظرفیتهای یک اجاق ۵ شعله فردار استفاده نکند. اگر جمعیت شما کم است و پخت غذای مختصر دارید، یک اجاق صفحهای ۴ یا حتی ۳ شعله نیز پاسخگوی نیازتان خواهد بود. در واقع ظرفیت اجاق را متناسب با تعداد و سبک زندگی خانواده انتخاب کنید تا نه زیادهروی شود و نه دچار کمبود امکانات شوید.
طراحی آشپزخانه و سلیقهی شخصی: به سبک دکوراسیون آشپزخانهتان نگاهی بیندازید. آیا کابینتها مدرن و یکدست تا سقف کار شدهاند یا فضای آشپزخانه اوپن و سنتی است؟ اجاق صفحهای در آشپزخانههای مدرن جلوه زیباتری دارد و با کابینتهای امروزی به خوبی ترکیب میشود. از سوی دیگر، در یک آشپزخانه کلاسیک ممکن است وجود یک اجاق مبله بزرگ، حس نوستالژیک و گرمتری به فضا بدهد. سلیقه شما نیز مهم است – برخی افراد ظاهر حرفهای و بزرگ اجاق مبله را دوست دارند و عدهای دیگر مینیمالیسم اجاق توکار را ترجیح میدهند. بنابراین حتماً قبل از خرید، تصور کنید دستگاه در آشپزخانه شما چگونه به نظر خواهد رسید. گاهی اوقات حتی محل قرارگیری اجاق نسبت به مثلث کار آشپزخانه (سینک، یخچال، اجاق) میتواند در انتخاب نوع آن مؤثر باشد؛ مثلاً اگر اجاق در جزیره وسط باشد حتماً باید صفحهای باشد، یا اگر قصد دارید بالای اجاق کابینت نصب کنید مدل مبله قدبلند مزاحم خواهد شد. تمام این جزئیات را در تصمیم نهایی لحاظ کنید.
شرایط سکونت و آیندهنگری: در نظر بگیرید که مالک منزل خود هستید یا مستأجر. اگر مستأجر هستید و ممکن است در آینده مجبور به نقل مکان شوید، حمل و نقل اجاق مبله و استفاده دوباره از آن سادهتر است، زیرا فقط آن را با خود میبرید. اما اجاق توکار مخصوص محل نصبشده شماست و شاید در خانه جدید قابل استفاده نباشد (مگر اینکه دقیقا فضایی برای آن مهیا باشد). از سوی دیگر، اگر قصد بازسازی آشپزخانه یا تغییر دکوراسیون دارید، میتوانید با نصب اجاق صفحهای و فر توکار، ظاهری یکدستتر ایجاد کنید. پس به برنامه بلندمدت خود هم توجه داشته باشید و اگر ثبات محل برایتان مطرح است یا برعکس، در تصمیم خود اعمال کنید.
با بررسی عوامل بالا و اولویتبندی آنها، میتوانید بهتر تصمیم بگیرید که کدام نوع اجاق برای شما مناسبتر است. به طور خلاصه، اجاق گاز مبله برای کسانی مناسب است که فضای کافی در اختیار دارند، به فر نیاز مداوم دارند و آشپزی سنگین انجام میدهند؛ در حالی که اجاق گاز صفحهای انتخابی هوشمندانه برای فضاهای کوچکتر، خانوادههای کمجمعیت و دکوراسیونهای مدرن است. مهم این است که انتخاب شما با نیازهای واقعی، سبک زندگی، بودجه و فضای آشپزخانهتان هماهنگ باشد.
اشتباهات رایج هنگام انتخاب اجاق گاز
متأسفانه گاهی خریداران در فرآیند انتخاب و خرید اجاق گاز دچار اشتباهاتی میشوند که میتواند منجر به نارضایتی یا تحمیل هزینههای اضافه در آینده شود. در این بخش به چند مورد از رایجترین اشتباهات در انتخاب اجاق گاز و راههای پیشگیری از آنها اشاره میکنیم:
توجه صرف به ظاهر دستگاه: یکی از خطاهای رایج، تصمیمگیری بر اساس شکل ظاهری اجاق گاز و نادیده گرفتن عملکرد و نیازهای اصلی است. بدیهی است که زیبایی و هماهنگی دستگاه با دکوراسیون مهم است، اما نباید ظاهر گولزننده برخی محصولات ما را از ویژگیهای فنی و کیفیت ساخت غافل کند. شرکتها گاهی با طراحیهای بسیار جذاب (مثلاً رنگ خاص یا دستگیرههای متفاوت) سعی در جلب نظر مشتری دارند، در حالی که ممکن است عملکرد یا دوام کافی نداشته باشند. بنابراین هرگز فقط به خاطر خوشرنگ بودن یا مد روز بودن یک اجاق، آن را انتخاب نکنید؛ ابتدا مطمئن شوید از لحاظ فنی پاسخگوی نیازتان هست و کیفیت مناسبی دارد.
عدم تحقیق درباره انواع و ویژگیها: همانطور که در این مقاله دیدیم، اجاق گاز انواع مختلفی دارد و هر نوع قابلیتهای خاص خود را ارائه میدهد. یکی از اشتباهات این است که بدون شناخت کافی از انواع اجاق گاز خانگی (توکار، مبله، رومیزی کوچک، برقی، گازی و…) اقدام به خرید کنیم. حتماً پیش از تصمیمگیری، درباره گزینههای موجود تحقیق کنید، مزایا و محدودیتهای هر کدام را بشناسید و آنها را با شرایط خود تطبیق دهید. برای مثال، ممکن است فردی نداند اجاق رومیزی کوچک (روکار) با اجاق صفحهای توکار تفاوت دارد و یکی را به جای دیگری تهیه کند. یا مثلاً فرق اجاق گاز تمامبرقی با گازی را در نظر نگیرد. این عدم آگاهی میتواند منجر به انتخاب نامناسب شود. پس آگاهی از انواع اجاق و فناوریهای موجود قدم اول خرید هوشمندانه است.
بیتوجهی به ظرفیت و اندازه مناسب: گاهی خریداران در فروشگاه مجذوب امکانات یا ظاهر اجاق میشوند و فراموش میکنند آیا اندازه و ظرفیت آن با نیازشان همخوانی دارد یا خیر. دو جنبه را باید لحاظ کنید: ابعاد بیرونی اجاق و ظرفیت داخلی فر/تعداد شعلهها. از نظر ابعاد، باید مطمئن شوید اجاق انتخابی در فضای آشپزخانه شما جا میشود (عرض، عمق و ارتفاع را چک کنید). از نظر ظرفیت، ببینید چند شعله یا چند لیتر گنجایش فر واقعاً مورد نیاز شماست. یک خانواده کمجمعیت احتمالاً با ۴ شعله و فر ۶۰ لیتری هم کاملاً راحت است، در حالی که خانواده بزرگتر شاید ۵ شعله و فر ۹۰ لیتری بخواهد. خرید اجاق خیلی بزرگتر از نیاز، هم هزینه اضافی است هم فضای شما را بیهوده اشغال میکند؛ برعکس، اجاق کوچکتر از حد نیاز نیز شما را دچار محدودیت خواهد کرد. پس حتماً تناسب اندازه اجاق با فضای آشپزخانه و نیاز خانوار را در نظر بگیرید.
نادیده گرفتن جنس بدنه و کیفیت ساخت: همه اجاق گازها از نظر جنس صفحه و بدنه یکسان نیستند. اشتباه است که تصور کنیم این مورد کماهمیت است. جنس بدنه/سطح اجاق بر دوام و نگهداری آن تأثیر مستقیم دارد. مثلاً اجاقهای تمام استیل ضدزنگ در برابر رطوبت و زنگزدگی مقاومترند و برای آشپزخانههایی که زیاد با آب و بخار سروکار دارند مناسبترند. در مقابل، اجاقهای رنگی یا لعابدار اگر کیفیت خوبی نداشته باشند ممکن است به مرور رنگشان برود یا زنگ بزنند. همچنین صفحههای شیشهای زیبا هستند اما اگر از شیشه سکوریت مرغوب نباشند امکان ترک خوردنشان هست. بنابراین به متریال اجاق و برند سازنده دقت کنید تا بعداً از بابت زنگزدگی، خشپذیری یا شکستگی دچار مشکل نشوید. انتخاب جنس مناسب (ترجیحاً استیل ضدزنگ مرغوب یا شیشه نشکن با کیفیت) عمر اجاق گاز شما را افزایش میدهد، هرچند ممکن است کمی گرانتر باشد.
غفلت از سهولت تمیزکاری: یکی دیگر از مواردی که خریداران هنگام انتخاب اجاق کمتر به آن توجه میکنند، راحتی نظافت دستگاه است. برخی اجاقها طوری طراحی شدهاند که تمیز کردن روزمره را آسانتر میکند؛ برای مثال صفحههای صاف با لبههای کمتر، شبکههای چدنی قابل شستشو، یا سطح لعابی داخل فر که چربی به آن کمتر میچسبد. در مقابل، برخی مدلها گوشهها و شکافهای زیادی دارند که پاک کردن مواد غذایی ریختهشده را دشوار میکند. حتماً هنگام خرید از خود بپرسید نگهداری این اجاق چقدر وقت و انرژی خواهد برد. اگر اهل آشپزی روزانه هستید و مرتب گاز را تمیز میکنید، دستگاهی را انتخاب کنید که قطعات آن به راحتی جدا و شسته شوند و طراحی آن نظافت را ساده کند. برای نمونه، جای شعله پلوپز (بزرگترین شعله) در وسط یا کنار میتواند در تمیزکاری تفاوت ایجاد کند؛ بعضی ترجیح میدهند شعله بزرگ وسط باشد تا قابلمه سنگین گوشه قرار نگیرد و تمیز کردن اطرافش راحتتر باشد. خلاصه اینکه قابلیت تمیزشوندگی یک فاکتور مهم در رضایت بلندمدت شما از اجاق خواهد بود.
عدم توجه به ایمنی و استانداردها: از اشتباهات بسیار خطرناک، نادیده گرفتن مسائل ایمنی هنگام انتخاب اجاق است. حتماً دقت کنید مدلی که میخرید دارای ترموکوپل باشد (سیستمی که در صورت خاموش شدن شعله به سرعت گاز را قطع کند). خوشبختانه تقریباً تمامی اجاق گازهای صفحهای و مبله جدید این قابلیت را دارند، اما باز هم بهتر است بررسی کنید که اجاق دارای استاندارد ایمنی گاز باشد. همچنین وجود فندک اتوماتیک در تمامی شعلهها یک ضرورت است تا نیازی به کبریت نباشد. اگر اجاق برقی یا دوگانهسوز میخرید، به سیستمهای ایمنی برق و عایقبندی آن دقت کنید. هرگز امنیت خانواده را فدای چندصد هزار تومان قیمت کمتر نکنید و حتماً اجاقی با برچسب انرژی و استاندارد معتبر تهیه نمایید.
موارد بالا از جمله اشتباهات شایعی بودند که خریداران ممکن است مرتکب شوند. توصیه ما این است که قبل از نهایی کردن انتخاب، فهرستی از نیازها و اولویتهای خود تهیه کنید و هنگام مقایسه مدلها، این فهرست را ملاک تصمیم قرار دهید. همچنین مطالعهی راهنمای خرید از منابع معتبر یا مشاوره گرفتن از فروشندگان متخصص میتواند شما را از این خطاها دور نگه دارد و کمک کند بهترین اجاق گاز را متناسب با شرایط خود برگزینید.
نتیجهگیری نهایی
در انتهای این بررسی جامع، بار دیگر به پرسش ابتدای بحث بازمیگردیم: اجاق گاز مبله یا توکار – کدام بهتر است؟ واقعیت این است که هیچ پاسخ یکسانی برای همه افراد وجود ندارد. همانطور که دیدیم، هر یک از این دو نوع اجاق مزایا و معایب ویژه خود را دارند و برتری آنها بستگی به اولویتها و نیازهای شما دارد.
اجاق گاز مبله با امکانات کاملتر (شعله و فر یکجا) و توان حرارتی بالاتر، مناسب افرادی است که فضای کافی در آشپزخانه دارند، خانوادگی پرجمعیت یا آشپزی سنگین دارند و یک راهحل همهکاره میخواهند. در سوی مقابل، اجاق گاز صفحهای یا توکار با طراحی کمحجم و مدرن، برای زوجها یا خانوادههای کمجمعیت، آشپزخانههای کوچک و دکوراسیونهای شیک امروزی گزینه ایدئالی به شمار میرود.
به بیان دیگر انتخاب نهایی شما باید بر اساس شرایط خودتان صورت گیرد – فضای آشپزخانه، مقدار بودجه، میزان استفاده از فر، سلیقه ظاهری و سبک زندگیتان را در نظر بگیرید و تصمیم بگیرید کدام ویژگیها برای شما مهمتر است.
اگر پس از سنجیدن همه جوانب هنوز مردد هستید، شاید ترکیب هر دو دنیا هم برایتان ممکن باشد: مثلاً یک اجاق صفحهای ۵ شعله به همراه یک فر برقی توکار مجزا، که البته مستلزم هزینه و فضای بیشتر است. در نهایت هدف این است که اجاق گازی انتخاب کنید که در سالهای پیش رو به خوبی پاسخگوی نیاز شما باشد و آشپزی را به فعالیتی لذتبخش و بدون دردسر بدل کند. امیدواریم این مقاله با مقایسه اجاق توکار و مبله و ارائه نکات کلیدی توانسته باشد شما را در مسیر انتخاب بهترین اجاق گاز خانگی یاری کند. اکنون با شناخت دقیقتر این دو گزینه، میتوانید با اطمینان بیشتری دست به انتخاب بزنید و آشپزخانه رویایی خود را تکمیل کنید.

